Παύλος Λάσκαρις
ΒΑΡΟΜΕΤΡΟTO ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ, το βαρόμετρο της αγοράς έπεσε αρκετά και
παρουσιάστηκαν συμπτώματα ύφεσης σε όλους τους τομείς. Από
υπολογισμούς με προσωρινά στοιχεία, βγαίνει το συμπέρασμα ότι
η αγορά δεν θα παρουσιάσει αύξηση πωλήσεων έναντι του
αντιστοίχου μηνός του προηγούμενου χρόνου. Ακόμα, οι μέχρι
τώρα ενδείξεις είναι ότι η αγορά του _92 θα είναι αρκετά πιο
κάτω από αυτήν του _91, που πέρασε τα 168.000 καινούργια
αυτοκίνητα.
Ας μείνουμε λίγο στα στατιστικά του _91. H χρονιά αυτή έφθασε
τα 218.000 οχήματα (210.000 IX βενζινοκίνητα και 10.000 ΔΧ
πετρελαιοκίνητα) που μπήκαν για πρώτη φορά σε κυκλοφορία στον
ελληνικό χώρο και που αντιπροσωπεύουν αύξηση 23% έναντι του
αντιστοίχου αριθμού για το _90. H αύξηση αυτή οφείλεται στην
κατηγορία των καινούργιων επιβατικών, μιά και όλες οι άλλες
κατηγορίες παρουσιάζουν μείωση.
Από τα 218.000 οχήματα, τα καινούργια επιβατικά
αντιπροσωπεύουν το 77% και τα εισαγόμενα μεταχειρισμένα το 5%.
Τα ελαφρά φορτηγά αντιπροσωπεύουν το 15%, τα μεγάλα φορτηγά το
3%, από τα οποία τα περισσότερα μπήκαν στην Ελλάδα ως
μεταχειρισμένα και τα λεωφορεία λιγότερο από το 1%.
Οι αποσύρσεις επιβατικών και ελαφρών φορτηγών έφτασαν τις
127.000 μονάδες περίπου, αριθμός που αναλογεί στο 60% των
βενζινοκινήτων αυτοκινήτων που πουλήθηκαν. Για κάθε 10 δηλαδή
αυτοκίνητα που μπήκαν στην κυκλοφορία, αποσύρθηκαν 6.
Τα θετικά αποτελέσματα που πέτυχε η πολιτεία από την πολιτική
αυτή, είναι τα εξής: Το _91 αποσύρθηκαν όσα σαράβαλα είχαν
ακολουθήσει το δρόμο αυτόν τα τελευταία 25 χρόνια. O μέσος
όρος ηλικίας των αυτοκινήτων που κυκλοφορούν και ρυπαίνουν
μειώθηκε από 11 σε 10 χρόνια, δηλαδή κατα 9%, πράγμα που μέχρι
τώρα δεν είχε γίνει ποτέ στην Έλλάδα. O αριθμός των
αυτοκινήτων που κυκλοφορούν αυξήθηκε κατα 3% μόνο, που είναι ο
πιο χαμηλός συντελεστής των τελευταίων 20 ετών, μιά και ο
συντελεστής αυτός ήταν συνήθως μεταξύ 6% και 9% λόγω της
έλλειψης αποσύρσεων. Αναμφισβήτητα, τα αποτέλεσματα αυτά είναι
θετικά και πρός τη σωστή κατεύθυνση για να επιτευχθούν οι
στόχοι μείωσης της ρύπανσης μέσα σε μια περίοδο επτά ετών,
όπως ορίζει το σχετικό πρόγραμμα που είχε ανακοινώσει ο κ.
Μάνος στα τέλη του _90 όταν ήταν υπουργός ΠΕΧΩΔΕ.
TO ΠΡΟΒΛΗΜΑ είναι τί γίνεται από _δω και πέρα. Κάθε ενέργεια ή
πρόγραμμα χρειάζεται παρακολούθηση (follow up) και πιθανώς
διορθωτικές ενέργειες για να κατευθύνεται το πρόγραμμα προς
τον τελικό του στόχο. Στην περίπτωση του προγράμματος ΥΠΕΧΩΔΕ,
ο βασικός στόχος ήταν να απαλλαγεί η πρωτεύουσα από 400.000
παλαιά αυτοκίνητα μέσα σε μιά περίοδο 24 μηνών από την 1.1.91,
πράγμα πολύ δύσκολο και με τις πιό ευνοϊκές συνθήκες. Θα
έπρεπε λοιπόν ή να αναθεωρηθεί ο στόχος για την περίοδο μέχρι
το τέλος του _92 ή να επεκταθεί η περίοδος για την επίτευξη
του στόχου. Ταυτοχρόνως όμως θα πρέπει να εξασφαλισθεί ότι
οποιαδήποτε τροποποίηση εξακολουθεί να αναζητεί τον αρχικό
στόχο, που είναι η απαλλαγή του λεκανοπεδίου της Αττικής από
το στόλο των άνω των 15 ετών αυτοκινήτων, που το καθένα
ρυπαίνει τουλάχιστον 10 φορές περισσότερο από ένα καινούργιο.
TO BAPOMETPO βλέπει, παρόλα αυτά, αναποφασιστικότητα, ατολμία
και προχειρότητα από πλευράς πολιτείας. H ανακοίνωση για την
παράταση του κινήτρου απόσυρσης και το _93 με τον τρόπο που
λειτουργεί σήμερα, δείχνει ότι η απόφαση πάρθηκε με τη μέθοδο
του _ασ_το έτσι και θα δούμε_.
Έχει όμως υπ_ όψη της η πολιτεία ότι οι αποσύρσεις το _92 θα
είναι ίσως και 30% λιγότερες από το _91; Δεν έχει πάρει
μυρωδιά η πολιτεία ότι η αγορά ενός σαράβαλου από τους
δημιουργηθέντες παλιατζήδες αυτοκινήτων κοστίζει 500.000 δρχ;
Δεν καταλαβαίνει η πολιτεία ότι για το 65% των πωλουμένων
αυτοκινήτων που είναι μέχρι 10 φορολ. ίππων και για τα οποία
το κίνητρο απόσυρσης είναι μεταξύ 500.000 και 600.000 δρχ,
στην ουσία το κίνητρο δεν λειτουργεί πιά; H διεύθυνση του ΟΔΔΥ
δεν έχει ενημερώσει το σχετικό υπουργείο ότι οι ουρές για την
παράδοση των σαράβαλων δεν υπάρχουν πιά και ότι έχει _κοπεί η
δουλειά_; Λαμβάνοντας τα ανωτέρω υπ_ όψη, πού μετατίθεται ο
στόχος να φύγουν από την Αττική τα υπόλοιπα 330.000 σαράβαλα;
Για το _93, το _94 ή και μετά από το _95; Μάλλον το τελευταίο
θα έλεγε ο γράφων, πού σημαίνει τελική αποτυχία του
προγράμματος απορύπανσης της Αθήνας και πολλά χρήματα του
δημοσίου πεταμένα στα καλάθια των αχρήστων.
TI ΘΑ μπορούσαν να ήταν οι διορθωτικές ενέργειες της πολιτείας
για να επιτευχθεί ο αρχικός στόχος αποσύρσεων με παράταση έστω
ενός έτους; Το Βαρόμετρο και οι 4TPOXOI, που είχαν και θα
έχουν πάντα σαν στόχο τη βελτίωση των συνθηκών της ελληνικής
αγοράς αυτοκινήτου, αλλά και τη βελτίωση των συνθηκών ζωής
μέσα σ_ αυτό το συννεφιασμένο λεκανοπέδιο, θα πετάξουν μερικές
ιδέες πάνω στό τραπέζι ανταλλαγής απόψεων.
H βασική ιδέα είναι η αποδέσμευση του κινήτρου γιά απόσυρση
από την αγορά καινούργιου αυτοκινήτου. Τί πετυχαίνει αυτή η
αλλαγή; Κατ_ αρχήν το κίνητρο μπορεί να γίνει ενιαίο σε αξία
και δεν θα διαμορφώνεται πλέον από την αξία του καινούργιου.
Παράλληλα θα ισχύει για όλους τους αποσύροντες και όχι μόνο
γι_ αυτούς που θέλουν μεγάλο αυτοκίνητο όπως έχει εξελιχθεί
σήμερα. Τρίτο πλεονέκτημα είναι ότι το κίνητρο δεν υποχρεώνει
την αγορά καινούργιου και ως εκ τούτου ισχύει και για τους
πολίτες που θέλουν να απαλλαγούν από ένα αυτοκίνητο, αλλά δεν
θέλουν, ή δεν μπορούν, να πάρουν καινούργιο.
Αυτό το τελευταίο, αν εφαρμοσθεί ταυτόχρονα με την άρση του
δακτυλίου για τα καθαρά αυτοκίνητα το _93, θα ωθήσει πολλά
δεύτερα _συμβατικά_ αυτοκίνητα ν_ ακολουθήσουν τη διαδικασία
της απόσυρσης. Ας μην ξεχνά η πολιτεία, ότι ο πληθυσμός των
επιβατικών αυτοκινήτων στο λεκανοπέδιο της Αττικής, είναι ο
πυκνότερος της Μεσογείου και φθάνει τους 3.2 κατοίκους για
κάθε ιδιωτικό βενζινοκίνητο όχημα. Πιο πυκνός αυτο-πληθυσμός
από τη Ρώμη, τη Μαδρίτη κ.α. Έχει αναρωτηθεί η πολιτεία τί
φταίει άραγε γι_ αυτήν την πυκνότητα; Μα τί άλλο από το
δακτύλιο που μπήκε στην εφηβική του πλέον ηλικία σε συνδυασμό
με τα πολύ μέτρια μέσα μαζικής μεταφοράς και που ωθούν τον
πολίτη σε κάποια λύση ιδιωτικής μεταφοράς. O δακτύλιος
υποτίθεται ότι εφαρμόστηκε για να πηγαίνει κανείς τις μισές
μέρες με IX και τις άλλες μισές με MMM. Ξέρετε κανέναν που να
το κάνει; Αμφιβάλλω.
Σήμερα, από τις μετρήσεις που υπάρχουν, κάτω από το 30% των
καθημερινών μετακινήσεων στο κέντρο γίνεται με τα MMM και οι
υπόλοιπες γίνονται με το IX Νο.1 ή το IX Νο. 2 της κάθε
οικογένειας. O δακτύλιος περισσότερο κακό κάνει πλέον από
καλό.
H αποδέσμευση του κινήτρου γι_ απόσυρση από την αγορά
καινούργιου αυτοκινήτου έχει και ένα μειονέκτημα. Πρέπει πλέον
η πολιτεία να _βάλει το χέρι στην τσέπη_ για το κίνητρο
απόσυρσης και όχι ο καταναλωτής να βάζει εκείνος το χέρι στην
τσέπη του βγάζοντας 3 αντί για 3.5 εκατομμύρια. Πρέπει ακόμα η
πολιτεία να λογαριάσει ότι η παραμονή του κινήτρου όπως είναι
σήμερα, ώθει την τιμή των σαράβαλων προς τα πάνω, ενώ η
πραγματική τους αξία έπρεπε να διαμορφώνεται προς τα κάτω όσο
περνάει ο χρόνος και να φθάνει πλέον κοντά στο μηδέν, που
είναι και η πραγματική τους αξία.
ΥΠΑΡΧΕΙ και το θέμα της Κάρτας Ελέγχου Καυσαερίων (KEK), η
εφαρμογή της οποίας καθυστερεί αδικαιολόγητα. Πέρασαν 2 χρόνια
από τότε που τα πωλούμενα στην Ελλάδα αυτοκίνητα είναι στην
πλειοψηφία τους καταλυτικά (και τα οποία φθάνουν σήμερα τις
215.000 μονάδες) αλλά δεν ξέρουμε πόσο _καθαρά_ παραμένουν
ακόμη, παρ_ ότι τα περισσότερα δεν έχουν ακόμη περάσει τα
4O.OOO χλμ. και δεν έχουν φθάσει έτσι στα όρια ζωής των
καταλυτών τους.
Σ_ ένα χρόνο όμως τα καταλυτικά αυτοκίνητα θα είναι 300.000
και το πρόβλημα θα είναι μεγάλο. Σε δύο χρόνια τα καταλυτικά
αυτοκίνητα θα είναι 500.000 και το πρόβλημα θα είναι πλέον
τεράστιο. Στην Αθήνα κυκλοφορούν σήμερα 1.2 εκατομμύριο
βενζινοκίνητα οχήματα που θα θέλουν έλεγχο μια φορά τον χρόνο
και που σημαίνει 4.500 ελέγχους την ημέρα κατά μέσον όρο.
Ποιός θα τα κάνει αυτά; Τα τέσσερα KTEO που δεν έχουν ακόμη
πιάσει τον έλεγχο των αυτοκινήτων που πουλήθηκαν το _80;
TO πρόβλημα της ρύπανσης της Αθήνας και του περιορισμού της
είναι σοβαρό, πολύ σοβαρό, ιδιαίτερα αν οι αποφάσεις της
πολιτείας που κατευθύνουν το πρόγραμμα καταπολέμησής της
παίρνονται με τη μέθοδο του _ασ_το έτσι και θα δούμε_. Όταν
θα αποφασίσει η πολιτεία _να το δούνε_, θα είναι πλέον αργά,
διότι δεν θα μπορούν πλέον τίποτα να δουν μέσα από το πυκνό
νέφος που θα καλύπτει την Αθήνα και τα περίχωρά της._Π.Λ.